TOMASZOWICE
Srebrzysty klucz, Szata Dejaniry, Fałszywy ton,
Zygmunt, Wychylony II, Mobilny
Rzeźby balansujące autorstwa Jerzego Kędziory - ekspozycja stała
Rzeźby eksponowane są w parku Dworu w Tomaszowicach.
Szata Dejaniry w nieco przewrotny sposób nawiązuje do greckiego mitu. Współczesna niewiasta liną oderwana od podłoża prezentuje szatę w negatywowy sposób odzwierciedlającą jej powaby. Aktem tym pragnie ukazać aktualny stan ducha. Jest to jedna z prób poszukiwania przez artystę nowych sformułowań poszerzających katalog symbolicznych wyobrażeń stanów, cnót i znaczeń zebranych i zobrazowanych przez Cesare Ripę.
Srebrzysty klucz jest rzadszym animalistycznym (w tym przypadku można ornitologicznym) motywem w twórczości Kędziory. Powstał na potrzeby wystawy „W mateczniku”, którą artysta przygotował z okazji 65. rocznicy swoich urodzin w Częstochowie, jego rodzinnym mieście.
Wystawa zaaranżowana była w świeżo zrewitalizowanych podjasnogórskich parkach. Ptasi akcent miał dopełniać estetyczną formułę przekształconego parkowego akwenu, zbliżoną do takiej, jaką kilkadziesiąt lat wcześniej zakładał artysta, przed wcześniejszym jej przekształceniem. Dla rzeźby tej przyjął artysta świeży w swojej twórczości sposób modelunku ze sferycznie modelowanych płaszczyzn budujących model rzeźbiarskiego tematu.
Mobilny to skorupiejąca postać na kole, która podpiera się wydłużoną sztycą kierownicy. Rzeźba symboliczna, autoportretowa, z pierwszego etapu tworzenia rzeźb balansujących tzw. „Groteski transformacji”. Ruch i balansowanie tej postaci są trudne i złożone. Wertykalna figura ustawiona jest luźno na posadzce tylko dwoma punktami styku: ośką odczepionej, wydłużonej sztycy kierownicy i oponą koła rowerowego. Utrzymuje równowagę, krążąc wokół punktu podparcia sztycą ruchem cyrkla i jednocześnie waha się na osi koła, co w bezpośrednim zetknięciu z widzem powoduje często zaskakujące i nieprzewidywalne jego reakcje. Zawiera w sobie wiele odnośników do ludzkiego żywota, do naszej kondycji.
Zygmunt to spersonifikowana postacią króla-fundatora forma dzwonu. Władca i jego dzieło łączą się w tej kompozycji w jedną całość obrazującą potoczne niemal frazeologiczne pojęcie, zbitkę wyrazową - synonim historycznego artefaktu - Dzwon Zygmunta. Czasza dzwonu - jako królewski ubiór - niesie koronę instrumentu w formie głowy władcy i zawieszona jest na sercu wyprofilowanym jako nogi króla. Przy lekkim powiewie majestatycznie się kołysze. Zygmunt wchodzi w cykl rzeźb balansujących, ale zasila również „Poczet polskich postaci legendarnych” - rzeźb wróżebnych i dobrze życzących - innego założenia artystycznego Jerzego Kędziory.
Fałszywy ton jest kompozycją złożoną z niemal realnego muzyka wplecionego w wieloelementowe, cymbalistyczne instrumentarium. Balaski swoistych cymbał lub wibrafonu ustawione są na wzór organowych piszczałek, z tym że każda niezależnie od innej poddaje się wietrznym wychyłom. Zdarza się czasem, że instrumentalista trafi pałką w balaskę i wyda delikatny dźwięk, ale abstrakcyjną, bezdźwięczną sferę muzyczną rozgrywa w kompozycji promień słoneczny pływający lśniącymi rozbłyskami po ruchomych balaskach instrumentarium.
Wychylony II to akrobata zatrzymany w dalekim, nierealnym wychyleniu. Żonglując innym małym akrobatą, nawiązuje do znaczących figur starożytności, które podobnymi puttami w przestrzeni swych przedstawień podpierają się nimi jako istotnymi atrybutami czy symbolami swych osobowości. Tu akrobata podkreśla rangę swej profesji, a w przenośni można odczytać to jako symbol naszej osobowości, naszego bytu - „każdy jest kowalem swojego losu”.
The Balancing Sculptures' Trail
TOMASZOWICE
The Silver Key, Dejanira's Robe, False Tone,
Zygmunt, Leaned Out II, Mobile
Balancing sculptures by Jerzy Kędziora - permanent exhibition
The sculptures are exhibited in the park of the Manor House in Tomaszowice.
Dejanira's Robe in a slightly perverse way refers to the Greek myth. A contemporary woman, detached from the ground with a rope, presents her robe in a negative way, reflecting her charms. With this act, he wants to show the current state of mind. This is one of the artist's attempts to search for new formulations, expanding the catalog of symbolic representations of states, virtues and meanings collected and illustrated by Cesare Ripa.
The Silver Key is a rarer animalistic (ornithological in this case) motif in Kędziora's work. It was created for the exhibition "In Backwoods", which the artist prepared on the occasion of his 65th birthday in Częstochowa, his hometown.
The exhibition was arranged in the newly revitalized parks near Jasna Góra. The bird accent was to complement the aesthetic formula of the transformed park reservoir, similar to the one assumed by the artist several decades earlier, before its earlier transformation. For this sculpture, the artist, fresh in his work, adopted a method of modeling from spherically modeled planes building a model of a sculptural subject.
Mobile is a crusting figure on the wheel, which is supported by an elongated handlebar post. A symbolic, self-portrait sculpture from the first stage of creating sculptures balancing the so-called "Grotesques of Transformation". The movement and balancing of this character are difficult and complex. The vertical figure is placed loosely on the floor with only two points of contact: the axle of the detached, elongated steering stem and the tire of the bicycle wheel. He maintains his balance, circling around the point of support with a compass and at the same time he swings on the axis of the wheel, which in direct contact with the viewer often causes surprising and unpredictable reactions. It contains many references to human life, to our condition.
Zygmunt is a bell form personified by the figure of the king-founder. In this composition, the ruler and his work are combined into one whole depicting a colloquial, almost phraseological notion, a word cluster - synonymous with a historical artifact - Zygmunt's Bell. The bowl of the bell - as a royal garment - carries the crown of the instrument in the form of the ruler's head and is hung on a heart shaped like the king's legs. In a light breeze, it sways majestically. Zygmunt enters the series of balancing sculptures, but also contributes to the "Polish Legendary Characters" - sculptures of fortune-telling and well-wishers - another artistic project of Jerzy Kędziora.
False Tone is a composition composed of almost real musicians intertwined with multi-element, cymbalistic instruments. The balusters of specific cymbals or vibraphones are arranged like organ pipes, with the exception that each, independently of the other, is subject to the winds. It sometimes happens that the instrumentalist hits the baluster with his stick and emits a delicate sound, but the abstract, voiceless musical sphere is played in the composition by a sunbeam floating with shining flashes on the movable balusters of the instrumentation.
Leaned Out II is an acrobat stuck in a far, unreal leaning out. Juggling with another little acrobat, he refers to the significant figures of antiquity, which with similar putti in the space of their representations support them as essential attributes or symbols of their personalities. Here, the acrobat emphasizes the rank of his profession, and figuratively, it can be read as a symbol of our personality, our being - "everyone is the smith of his own fate".